OHAL'DE ORTALaMA DOLAR KURU YÜKSELMEYE DEVAM EDİYOR: OHAL Ekonomi Yazıları 3

Bir seri halinde yayınlayacağımız "OHAL Ekonomiyi Nasıl Etkiledi" yazılarının üçüncüsü Dolar Kuru üzerinedir. Yöntem olarak OHAL'den önceki dönemi OHAL Dönemi ile kıyaslayan yaklaşımla OHAL Dönemindeki eğilimler gösterilecektir. Bu eğilimlerin tek nedeninin OHAL uygulaması olmadığı diğer bir çok faktörün etkili olduğu ifade edilebilir. Ancak OHAL uygulaması bu faktörlerden çoğunu da etkilediğinden bu değerlendirme yerindedir.  

Dolar Kuru ülke ekomisini bir bütün olarak  etkileyen bir faktördür. Bu yazıda OHAL döneminden önceki 18 ay ile (1 Ocak 2015 tarihinden 20 Temmuz 2016 Tarihine kadar) OHAL'le geçen 18 Ayda Dolar Kuru eğilimleri aşağıda gösterilecektir.

OHAL uygulamasına girilmeden önce Dolar Kuru  2015 yılının başında 2,33 TL'dir. Bu yılın sonunda 2,91 TL'ye kadar yükselen dolar kurunun 2015 yıllık ortalaması 2,7 TL olmuştur. 19 Temmuz 2016 tarihine kadar kısmi bir yükseliş gösteren kurun 2016 yılı OHAL'siz dönem ortalaması 2,9 TL olmuştur. OHAL'den önceki bu yaklaşık 18 aylık dönemde ortalma dolar kuru 2,79 TL olarak TCMB tarafından açıklanmıştır. OHAL'le geçen sonraki 18 aylık dönemde ise ortalama kur 3,50 TL'ye yükselmiştir. 

Yani kurdaki artış OHAL öncesi döneme göre % 25 olmuştur. Bu artışın devam ettiği de ifade edilmelidir. OHAL olağanlaştıkça Dolar Kuru olağan bir artış sergilemiştir.  Bu olağan artışın OHAL hukuksuzluğu nedeniyle hızlandığı ifade edilebilir.  Merkez bankasının faizleri doğrudan ve dolaylı olarak yükselttiği dönemlerin haricinde bu eğilim sürekliliğini korumuştur. TL OHAL'de hep değer kaybetmiştir. Dünya'da en çok değer kaybeden paraların başında TL gelmektedir. Siyasal belirsizlik ve istikrarsızlık döviz kuru ve maliyet artışını tetiklemiş ve ithalata bağımlı ekonomide dolarla borçlanan birçok firma kısa ve orta vadede sorun yaşayacaktır. Enflasyon, Döviz Kuru ve Faizlerin yükselmesi reel/sosyal yatırımları azaltırken ve bu durum genel olarak işsizliği arttırmaktadır. 

Dolar kurunun en temel etkisi işletmelerin dolara endeksli kısa vadeli borçlarında ve dolara endeksli ithalata dayalı üretimde kendini gösterecektir. Birçok işletme kısa vadeli borçlarını ödeyebilmek için yeniden borçlandığında borç bulamama veya borç bulabilse dahi net borcu arttıran bir borçlanma eğilimi ile karşıyadır. Kısa vadeli borç miktarlarının hızlı artış gösterdiği görülmektedir. Ayrıca ÜFE'deki yükselişin en önemli nedenlerinden birinin dolar kuruna bağlı maliyetler olduğu ifade edilmelidir. OHAL döneminde önceki dönemden ayrıştığı aşikar olan ÜFE, TÜFE'yi de etkilemektedir. 

Dolar kurunun 2015 yılı başından bu yana artış eğilimi ve OHAL sonrasındaki oynaklığı aşağıdaki grafikte günlük baz da da gösterilmiştir. Dolar kurunun OHAL öncesi döneme indirilmesi çok olası değildir. 

• Ortaya çıkmıştır ki OHAL hukuka, topluma ve emeğe zararlıdır. 

• İşsizlik, yoksulluk, adaletsizlik ve ölümü çoğaltan bir OHAL’le karşı karşıyayız.

• Bu nedenle toplum bütün kesimleriyle OHAL’e karşıdır. Çünkü fatura halka kesilmektedir. 

• OHAL derhal kaldırılmalıdır veya uzatılacaksa referandumla uzatılmasına karar verilmelidir. 

• Tüm OHAL KHK’leri derhal TBMM onayına sunulup yargı denetimine açılmalıdır. 

• İhraç KHK’leri meclis genel kurulunda ret edilmelidir.

• OHAL komisyonu lağvedilip tüm idare mahkemelerine başvuru yolu açılmalıdır.

OHAL'DE ENFLASYON ORTALAMASI 2,3 PUAN ARTTI: OHAL Ekonomi Yazıları 2

Bir seri halinde yayınlayacağımız "OHAL Ekonomiyi Nasıl Etkiledi" yazılarının ikincisi Enflasyon üzerinedir. Yöntem olarak OHAL'den önceki dönemi OHAL Dönemi ile kıyaslayan yaklaşımla OHAL Dönemindeki eğilimler gösterilecektir. Bu eğilimlerin tek nedeninin OHAL uygulaması olmadığı diğer bir çok faktörün etkili olduğu ifade edilebilir. Ancak OHAL uygulaması bu faktörlerden çoğunu da etkilediğinden bu değerlendirme yerindedir.  

Enflasyon ülke nüfusunu bir bütün olarak  etkileyen bir faktördür. Bu yazıda OHAL döneminden önceki 18 ay ile (Ocak 2015 tarihinden Haziran 2016 Tarihine kadar) OHAL'le geçen 18 Ayda enflasyon eğilimleri aşağıda gösterilecektir. 

OHAL uygulamasına girilmeden önce Türkiye genelinde enflasyon yıllık bazda Mayıs 2016 için 6,58 ve Haziran 2016 ayı için 7,64 olarak açıklanmıştı.1. Dönem OHAL uygulaması sırasında bir artış göstermeyen enflasyon, OHAL olağanlaştıkça olağan bir artış sergilemiştir.  Bu olağan artışın OHAL hukuksuzluğu nedeniyle hızlandığı ifade edilebilir. Siyasal belirsizlik ve istikrarsızlık döviz kuru ve maliyet artışını tetiklemiş ve ithalata bağımlı ekonomide fiyatlar genel düzeyi yükselmiştir. Enflasyonun getirdiği belirsizlik para, istihdam ve yatırım kararlarında bir bütün olarak bir yavaşlama şeklinde de olmaktadır. Faizlerin yükselmesi reel/sosyal yatırımları azaltırken ve bu durum genel olarak işsizlik ile sonuçlanmaktadır. 

Enflasyonun en temel etkisi gıda harcamalarında ve kira artışlarında kendini gösterecektir. OHAL’den önce TÜFE endeksine göre yapılan sözleşmelerde artış 8 bandının altında iken bu yıl yapılacak sözleşmelerde veya artışlarda 11-12 bandında olacaktır.  Bu anlamda enflasyonun yükselmesi, gelir dağılımında adaletsizliği derinleştirirken yoksul vatandaşları daha yoksul yapmaktadır.

  

Bu kapsamda 2015 yılı Enflasyon oranı  8,81 olarak 2016 Yılı Enflasyon oranı 8,53 olarak ve 2017 yılı Enflasyon oranı  11,92 olarak açıklanmıştır. OHAL Döneminde açıklanan enflasyon oranlarının daha yüksek olduğu bilinmektedir. Ohal'den önceki dönemin enflasyon ortalaması OHAL dönemi enflasyon ortalamasından 2,3 puan daha düşüktür. OHAL'de Enflasyon ortalama  % 2,3 puan yükselmiştir. Dünyada birçok ülkede "düşük" enflasyon (% 2'nin altında) sorunu yaşanırken Türkiye'de işsizlikle birlikte artan bir enflasyon gerçekleşmiştir. OHAL dönemi öncesi ve sonrası ortalama enflasyon oranları aşağıda gösterilmiştir. 

Bu yükselişin dönemsel seyrinin grafiği aşağıda gösterilmiştir. OHAL devam ettikçe halkın daha da yoksullaşacağı bir süreç yaşanacaktır. Özellikle 2017 yılında enflasyonda yukarı yönlü bir eğilimin ortaya çıktığı ve hala devam ettiği görülmektedir. 

• Ortaya çıkmıştır ki OHAL hukuka, topluma ve emeğe zararlıdır. 

• İşsizlik, yoksulluk, adaletsizlik ve ölümü çoğaltan bir OHAL’le karşı karşıyayız.

• Bu nedenle toplum bütün kesimleriyle OHAL’e karşıdır. Çünkü fatura halka kesilmektedir. 

• OHAL derhal kaldırılmalıdır veya uzatılacaksa referandumla uzatılmasına karar verilmelidir. 

• Tüm OHAL KHK’leri derhal TBMM onayına sunulup yargı denetimine açılmalıdır. 

• İhraç KHK’leri meclis genel kurulunda ret edilmelidir.

• OHAL komisyonu lağvedilip tüm idare mahkemelerine başvuru yolu açılmalıdır.

x

OHAL'DE ASGARİ ÜCRET 75 DOLAR AZALDI: OHAL Ekonomi Yazıları 1

Bir seri halinde yayınlayacağımız "OHAL Ekonomiyi Nasıl Etkiledi" yazılarının ilki asgari ücret üzerinedir. Yöntem olarak OHAL'den önceki dönemi OHAL Dönemi ile kıyaslayan yaklaşımla OHAL Dönemindeki eğilimler gösterilecektir. Bu eğilimlerin tek nedeninin OHAL uygulaması olmadığı diğer bir çok faktörün etkili olduğu ifade edilebilir. Ancak OHAL uygulaması bu faktörlerden çoğunu da etkilediğinden bu değerlendirme yerindedir.  

Asgari ücret ülke nüfusunun % 95'ini etkileyen bir ücrettir. Sadece bu ücretle çalışan 7 milyon yurttaş ve aileleri değil etkilenen... İşsizlerin alacağı işsizlik sigortası miktarından engellileri alacağı sosyal yardımlara kadar bir çok veri asgari ücrete göre belirlenmektedir. 

OHAL döneminden önceki 18 ay ile (1 Ocak 2015 tarihinden 20 Temmuz 2016 Tarihine kadar) OHAL'le geçen 18 Ayda asgari ücret eğilimleri aşağıda gösterilecektir. 

Bu kapsamda 2015 yılı asgari ücreti 1.300 TL, 2016 Yılı asgari ücreti 1404 TL ve 2018 yılı Asgari Ücreti 1.603 TL'dir. Ancak dolar bazında bakıldığında asgari ücretin yılbaşı artış dönemleri dışında düzenli bir şekilde azaldığı görülmektedir. Asgari ücretin dolar kuru ile değerlendirilmesinin nedeni hem üretim hem de tüketimin yüksek oranda dolar endeksli olmasıdır. Sıradan yurttaşların, işsizlerin ve asgari ücretlilerin kullandığı elektrik, doğalgaz, dayanıklı tüketim malzemeleri vb. bir çok kalem dolar endekslidir.  

Ayrıca 2017 yılında asgari ücrete yapılan zammın (1300 liradan 1404 lira olması) oranı % 8 iken 2017 yılı enflasyonu % 11,92 olarak açıklanmıştır. Enflasyon etkisiyle reel yoksullaşma bir tarafa bırakılsa dahi, Asgari Ücretin dolar bazına OHAL döneminde 75 dolar azaldığı görülmektedir. 

Bu azalışın günlük seyrinin grafiği aşağıda gösterilmiştir. 2015 yılının başında 560 dolar üzerinde gelir elde edebilen asgari ücretliler OHAL süresinde hiçbir zaman bu düzeyde gelir elde edememiştir. Asgari ücretliler için geçerli olan bu eğilim tüm sabit ücretliler, işçiler ve kamu emekçileri için de geçerlidir. OHAL devam ettikçe halkın daha da yoksullaşacağı bir süreç yaşanacaktır. 

• Ortaya çıkmıştır ki OHAL hukuka, topluma ve emeğe zararlıdır. 
• İşsizlik, yoksulluk, adaletsizlik ve ölümü çoğaltan bir OHAL’le karşı karşıyayız.
• Bu nedenle toplum bütün kesimleriyle OHAL’e karşıdır. Çünkü fatura halka kesilmektedir. 
• OHAL derhal kaldırılmalıdır veya uzatılacaksa referandumla uzatılmasına karar verilmelidir. 
• Tüm OHAL KHK’leri derhal TBMM onayına sunulup yargı denetimine açılmalıdır. 
• İhraç KHK’leri meclis genel kurulunda ret edilmelidir.
• OHAL komisyonu lağvedilip tüm idare mahkemelerine başvuru yolu açılmalıdır.