Türkiye’de
resmi işsizlik verileri her ayın 15’inde veya hafta sonuna denk gelmesi
durumunda 15’ini izleyen ilk işgününde saat 10’da TÜİK tarafından açıklanır.
Temmuz ayının 15’i hafta sonuna denk geldiği için Nisan 2017 dönemi verileri
Pazartesi günü saat 10’da açıklanmış ve bunun üzerine “işsizliğin azaldığına
dair” hem resmi hem he özel kanallardan açıklamalar yapılmıştır. Bu metin sadece Kalkınma Bakanı’nın bu
yöndeki açıklamasına dair açıklamadan alıntı yaparak düzeltme denemesi
yapacaktır. Sayın Bakanın açıklamasının[1] puntosu koyu olarak aşağıda gösterilmiştir,
açıklamaya yapılan açıklamalar ise koyu değildir.
Sayın Bakan’ın Açıklaması:
“Türkiye İstatistik Kurumu'nun İşgücü İstatistiklerine göre
işsizlik oranı Nisan döneminde beklentilerin altında, yüzde 10,5 olarak
gerçekleşmiştir. Bir önceki dönemde yüzde 11,7 olan işsizlik oranı 1,2 puan
azalmıştır. Ayrıca bir önceki dönemde 3 milyon 642 bin olan işsiz sayısı 3
milyona 287 bine gerilemiştir.”
Açıklamaya
Açıklama:
1-
% 10,5 oranı mevsimsel etkilerden arındırılmış oran
değildir. Dolayısıyla “önceki” dönemle kıyaslanacaksa bu dönem “Mart 2017”
değil, “Nisan 2016” olmalıdır. Bu yönüyle de işsizlik oranı azalmamış aksine
artmıştır. Artış oranı da 1,2 şeklinde olup çok yüksek bir artıştır. Aynı
şekilde işsiz sayısındaki azalış da metodolojik olarak yanlış kıyaslandığından
bir azalış varmış gibi gösterilmiştir. Önceki yıl aynı döneme göre işsiz
azalışı değil tam aksine 463 bin kişilik işsiz artışı söz konusu. Dolayısıyla
işsizlik oranı ve sayısında azalış değil artış gerçekleşmiştir. Bu artış da
tarihsel bir artış olup 2009 krizinin etkisiyle artan 2010 yılı Nisan dönemi
sonrası için açıklanan en yüksek işsiz sayısı ve oranıdır.
Sayın Bakan’ın Açıklaması:
“Diğer taraftan mevsimsel düzeltilmiş işsizlik oranında Ocak 2017
döneminden başlayarak dört dönem üst üste düşüş gözlenmiştir. Mevsimsel
düzeltilmiş işsizlik oranı bir önceki döneme göre 0,2 puan azalarak yüzde 11,3
olarak gerçekleşmiştir.”
Açıklamaya
Açıklama:
Önceki
dönemden kasıt Şubat dönemidir. Görece yapılabilir bir yorum olsa da geçen yıl
aynı dönem “mevsim Etkilerinden arındırılmış” verilere göre 1,3 oranında
(arındırılmamış veri daha az artmış= 1,2) artış varken azalışa değinmek
yanıltıcı olabilmektedir.
Sayın Bakan’ın Açıklaması:
“Hükümet olarak ekonomiye yönelik aldığımız önlemler ve attığımız
adımlar ile işsizlik, önümüzdeki dönemlerde de azalışını sürdürecektir. Milli
İstihdam Seferberliği'nin bundan sonraki dönemde yapacağı katkı bu konudaki
iyileşmeyi güçlendirecektir. Mevcut durumda devam eden ve 2017 yılında
uygulamaya konulan yeni istihdam teşviklerinin etkisiyle önümüzdeki dönemde
istihdam oranında da artışların gerçekleşmesi ve bununla birlikte işsizlik
oranlarının aşağıya çekilmesi beklenmektedir. 2017 yılı Haziran ayı işsizlik
sigortası verileri işsizlik oranlarında düşüş olabileceğini teyit etmektedir.”
Açıklamanın
bu kısmında;
1- İşsizliğin önümüzdeki dönemde azalacağına dair resmi bir veri
(İŞKUR, SGK, TÜİK) bulunmamaktadır.
2- Milli İstihdam Seferberliği adı altında kaç kişinin işe
yerleştirildiği belli değildir. Bu konuda ne İŞKUR ne de Çalış(tır)ma Bakanlığı
resmi bir bülten veya açıklama yapmamıştır. Bu konuda atılan “Tweetler” ile İŞKUR’un
sitesi örtüşmemektedir.
3- Sayın Bakan’ın kaynak gösterdiği işsizlik sigortası verileri tam
tersine başvuruların son 3 ay içerisinde yeniden arttığını göstermektedir. 2017
yılı içerisinde İşsizlik ödeneği başvuruları aşağıdaki grafikte de gösterildiği
üzere artmaktadır.
4 - İŞKUR verileri ile Türkiye Geneli veriler arasında birçok nedenle
doğrudan ilişki kurulamaz. Bu nedenle de “teyit” iddiası açıklanmaya muhtaçtır.
Sayın Bakan’ın Açıklaması:
Türkiye ekonomisinde bir önceki yılın aynı dönemine göre 519 bin
kişilik ilave istihdam oluşturulmuştur. Son veriler incelendiğinde tarım dışı
sektörlerde nispeten güçlü bir iyileşme olduğu gözlenmektedir. İlgili dönemde
2016 yılının aynı dönemine göre istihdam, tarım dışı sektörlerde 550 bin kişi
artış kaydetmiştir.
Açıklamanın
bu kısmında;
1- İlave istihdam (519.000) mevsimsel etkiden arındırıldığında daha
da azdır. (501.000)
2- Tarım dışı sektörlerde istihdam artışı ibaresi yanıltıcıdır.
İnşaat sektörü dışındaki tüm sektörlerin alt sektörlerinde, TÜİK verilerine
göre 183.000 kişilik istihdam azalışı yaşanmıştır. Sektörel istihdam değişimini
gösterir tablo aşağıdadır. En çok azalış yaşanan sektörler Eğitim, İmalat ve
Kamu Yönetimi şeklindedir. Buna karşın en çok artış olan sektörler ticaret,
idari destek (çoğunlukla taşeron işçiliğidir) ve inşaat sektörüdür. Eğitim ve
Kamu sektöründeki azalışın nedeni OHAL İHRAÇLARIDIR.
3- Sayın Bakan’ın açıklamasında değinmediği bir husus bu 519 bin
kişilik artışın 262 bini (Yani % 50,5’i ) kayıtdışı sektörlerde olan bir
artıştır. Dolayısıyla 15+ yaş nüfusun 1 Milyon 151 bin kişi, İşgücünün 982
bin kişi arttığı bir ülkede istihdamın hem de yarısı kayıtdışı olacak şekilde
519 bin kişi artması kesinlikle yetersizdir. İmalat sanayi istihdamının
azaldığı bir ülkede işgücü piyasası olumsuz eğilimlidir.
Sayın Bakan’ın Açıklaması:
İşgücüne katılım oranlarındaki artış eğilimi sürmektedir. Nitekim,
bir önceki yılın aynı dönemine göre işgücüne katılım oranı 0,7 puan (982 bin
kişi) artarak yüzde 52,7'ye yükselmiştir. Özellikle kadınlarda işgücüne katılım
oranındaki (0,8 puan) artış dikkat çekicidir. İşgücüne katılım oranlarındaki
güçlü artışlarla birlikte işsizlik oranlarında gerilemenin sürmekte olması
ekonominin istihdam oluşturma kapasitesinin devam ettiğini göstermektedir.
Açıklamaya
Açıklama:
1- Yukarıda da ifade edildiği gibi TÜİK ne de İŞKUR verileri azalan
bir işsizliği göstermemektedir. SGK verileri de istihdamda belirtilen düzeyde
bir artışın olmadığını göstermektedir.
2- Ekonominin istihdam oluşturma kapasitesi ekonomik büyümenin
pozitif yönde olmasına rağmen kayıtdışı istihdamın daha fazla artması ve işgücü
artışının % 47’sine yanıt verememesi nedeniyle yetersizdir. Bu nüfus artışı ve
işgücüne katılma oranı artışının mass edilmesi için daha nitelikli ve daha çok
istihdam altyapısı sunulmalıdır.
Sayın Bakan’ın Açıklaması:
Sanayi sektöründe istihdam bir önceki yılın aynı dönemine göre 9
bin kişi azalırken, hizmetler sektöründe güçlenen artış trendi sürmektedir.
Hizmetler sektörü istihdamında (inşaat dâhil) 559 bin kişilik artış
kaydedilmiştir.
Açıklamaya
Açıklama:
1- Yukarıda da sektörel azalış ve artışlar ayrıntılı bir şekilde
gösterilmiştir. Sanayi sektörünün toplam azalışı 9 bin gibi görünse de alt
sektör olan imalatın daha çok azaldığı ifade edilmişti.
Sayın Bakan’ın Açıklaması:
2017 Nisan döneminde genç işsizlik oranı bir önceki döneme göre
1,6 puan düşüş göstermiştir.
Açıklamaya
Açıklama:
1- Türkiye’de genç ve kadın işsizlik oranları tarihinin en yüksek
oranlarını göstermektedir. Geçen yılın aynı dönemine göre genç işsizlik oranı
çok ciddi düzeyde artış göstermiştir. Genç işsiz sayısı bir yılda 195 bin kişi
artmıştır.
|
Genel
|
Erkek
|
Kadın
|
|
|
Nisan
|
16,0
|
14,3
|
19,0
|
|
Mayıs
|
17,4
|
15,8
|
20,3
|
|
Haziran
|
19,4
|
17,4
|
22,9
|
|
Temmuz
|
19,8
|
17,2
|
24,6
|
|
Ağustos
|
19,9
|
17,0
|
25,1
|
|
Eylül
|
19,9
|
16,6
|
25,6
|
|
Ekim
|
21,2
|
17,9
|
27,1
|
|
Kasım
|
22,6
|
19,2
|
28,6
|
|
Aralık
|
19,6
|
17,4
|
23,7
|
|
2016 Yıllık
|
24,0
|
21,3
|
28,8
|
|
Ocak
|
24,5
|
22,6
|
28,1
|
|
Şubat
|
23,3
|
21,5
|
26,6
|
|
Mart
|
21,4
|
19,3
|
25,0
|
|
Nisan
|
19,8
|
17,2
|
24,6
|
|
Bir Yılda Genç İşsizlik Oranı Artışı
|
3,8
|
2,9
|
5,6
|
Sayın Bakan’ın Açıklaması:
2017 yılı ilk yarısı itibarıyla gerçekleşen veriler ekonominin
beklenenden iyiye gittiğini göstermektedir. Özellikle yılın ilk çeyreğinde
yakalanan yüksek büyüme performansının yıl boyunca devam etmesini bekliyoruz.
2017 yılı için hedefimiz olan yüzde 4,4'lük büyüme rakamının üzerine
çıkacağımızı tahmin ediyoruz. Aldığımız önlemlerle artan büyümenin istihdama
olumlu yansıdığını ve işsizlik oranının daha da aşağılara indiğini önümüzdeki
aylarda hep birlikte göreceğiz.
Açıklamaya
Açıklama:
1-Ekonomik büyümenin niteliğine göre istihdam yaratması yada
yaratmaması olasılıkları kadar nasıl bir istihdam yarattığı da önemlidir.
2- İstihdamsız bir büyüme eğilimine girildiği görülmelidir.
3- Kayıtdışı, ücretsiz aile işçisi, geçici iş ilişkisi (kiralık
işçilik), ucuz mülteci, taşeron vb.
eğreti istihdam şekilerinin yaygınlaştığı bir yerde nitelikli büyüme, istihdam
ve sosyal güvenlik koşulları oluşamaz.
4- OHAL devam ettiği sürece ekonomi düzlüğe çıkamaz. 2017 yılı
içerisinde işsizlik oranı da tıpkı enflasyon oranı gibi duble haneli olacaktır.
Açıklamanın
sonucu olarak ülke genelinde azalış gösteren bir işsizlik verisi veya yeterince
artış gösteren bir istihdam verisi bulunamamıştır. İşgücü piyasası verilerinin
kıyaslanması önceki ay ile değil, önceki yıl aynı dönemdeki veri ile
yapılmalıdır.
* Bu yazı sendika.org sitesinde Kalkınma Bakanı’nın işsizlik verileri: Bulunamamıştır! başlığıyla 21.07.2017 tarihinde yayınlanmıştır.
