OHAL'DE İŞÇİYE DE MEMURA DA ZAM YOK, GREVSİZ TİS TISTIR ÇÜNKÜ.

Ücretler yönüyle ekonomik eğilimler tamamen emekçilerin aleyhinedir. Hem enflasyon oranının altında verilen zamlar hem döviz kuru oynaklığı nedeniyle satın alma gücü paritesinde yaşanacak olan düşüşler reel azalışın göstergeleridir. 2017 yılı için asgari ücrete yapılan günlük zam 1 doların altındadır (3,46 TL).

Tıpkı asgari ücretliler gibi kamu çalışanları da reel bir yoksullaştırma sistematiği içerisindedir. Mevcut durumda “grevsiz bir toplu sözleşme” (yani toplu sözleşme yok, yandaş sendikalarla birlikte toplu satış var) yapılmaktadır. Birçok temel talebin hiç yansıtılmadığı bu sözde sözleşmenin kararlaştırılan birçok maddesi dahi uygulanmamaktadır.  2002 yılından bu yana kamu emekçileri hep enflasyonun altında, verilen zamların da vergi dilimleriyle geri alındığı bir süreç yaşadılar. 2017 yılında getirilen zorunlu bireysel emeklilik sistemi (Z-BES) uygulaması kamu ve özel sektörde emekçilerin gelirlerine yeni bir tür el koyma biçimi olacaktır. Bu yolla batık şirketlerin maliyetleri yine halkın ve emekçilerin sırtına yükletilecektir.

Memurların Reel Kayıpları Gittikçe Artıyor

“Enflasyon oranı veya altında” zam alan kamu emekçileri ve diğer sabit gelirli yurttaşlar günden güne reel kayıplar yaşamaktadır.  2015 TÜİK yıllık enflasyon verilerine göre 2016 ve 2017 yılı memur zammı negatiftir. Döviz kurunun ek reel azalış etkisi dışında sadece enflasyon verilen zammın reel olarak verilmediğini göstermektedir. 2016 yılı için zam “SIFIRIN ALTINDA Yüzde -0,16 iken 2017’de bu oran  daha da düşerek – 3,47 olarak gerçekleşmiştir.

Tablo 1:  Memur Maaş Zammı Neden Negatiftir

Değer Tanımı	Hesap Yöntemi	Değer
2015 Yılı Ortalama Maaşı[1]		100
Ocak 2016 Zamlı Maaşı	(100*6/100)+100	106
2016 6 Aylık Zam Toplamı	(106-100)*6	36
2016 Temmuz Zamlı Maaşı	(106*5/100)+106	111
2016 İkinci 6 Aylık Zam Toplamı	(111-100)*6	67,8
12 Aylık Toplam Ek Zam	(36+67,8)	104
Aylık Ortalama Cari Artış	(104/12)	8,65
Cari Zam Oranı	(8,65/100)	8,65%
2016 Reel Zammı	(Önceki Yıl Enflasyon Oranı 2015= 8,81) - (Cari Zam Oranı = 8,65)	-0,16
2016 Yılı Ortalama Maaşı	Neredeyse zam alınmadığı için yine 100 birim var sayılabilir	100
Ocak 2017 Zamlı Maaşı	(100*3/100)+100	103
2016 6 Aylık Zam Toplamı	(103-100)*6	18
2017 Temmuz Zamlı Maaşı	(103*4/100)+103	107
2017 İkinci 6 Aylık Zam Toplamı	(107-100)*6	43
12 Aylık Toplam Ek Zam	(18+42,72)	61
Aylık Ortalama Cari Artış	(61/12)	5,06
Cari Zam Oranı	(5,06/100)	5%
2017 Reel Zammı	(Önceki Yıl Enflasyon Oranı 2015= 8,53) - (Cari Zam Oranı = 5,06)	-3,47

2016 yılında 6+5 şeklindeki zam, yıllık ortalamada cari zam olarak  % 8,65 değerinde gerçekleşmiştir. 2017 yılında ise  3+4 şeklindeki zam, yıllık ortalamada cari zam olarak  % 5,06 değerinde gerçekleşmiştir. 2015 ve 2016 yıllarında enflasyon oranı sırasıyla 8,81 ve 8,53 şeklinde gerçekleştiğinden bu iki yıl negatif zam alınmıştır. 2017 yılı sonu için iki haneli enflasyon değerleri öngörülürken 2017 TİS görüşmelerinde yandaş sendika yine çarpıtmalarıyla sözde TİS imzalayacaktır.  MEMURSEN ve Bağlı Sendikalar yukarıdaki tabloda açıkça 8,65 olan oranın % 11 olduğunu kamuoyuna deklere edebilmişlerdir.

Tablo 2: 2017 Zammı İçin 3+4 Küçüktür 4+3’tenin İspatı

2017’de 3+4 halinde dönemsel zamlar enflasyon etkisi nedeniyle (– )3,47 şeklinde reel ücret azalışına neden olacaktır.	2016 Yılı Ortalama Maaşı	Neredeyse zam alınmadığı için yine 100 birim var sayılabilir	100
	Ocak 2017 Zamlı Maaşı	(100*3/100)+100	103
	2016 6 Aylık Zam Toplamı	(103-100)*6	18
	2017 Temmuz Zamlı Maaşı	(103*4/100)+103	107
	2017 İkinci 6 Aylık Zam Toplamı	(107-100)*6	43
	12 Aylık Toplam Ek Zam	(18+42,72)	61
	Aylık Ortalama Cari Artış	(61/12)	5,06
	Cari Zam Oranı	(5,06/100)	5%
	2017 Reel Zammı	(Önceki Yıl Enflasyon Oranı 2015= 8,53) - (Cari Zam Oranı = 5,06)	-3,47
2017’de 4+3 halinde dönemsel zamlar yapılsaydı enflasyon etkisi nedeniyle daha düşük( –) 2,97 şeklinde reel ücret azalışına neden olacaktır.[2]	2016 Yılı Ortalama Maaşı	Neredeyse zam alınmadığı için yine 100 birimdir.	100
	Ocak 2017 Zamlı Maaşı	(100*4/100)+100	104
	2016 6 Aylık Zam Toplamı	(104-100)*6	24
	2017 Temmuz Zamlı Maaşı	(104*3/100)+104	107
	2017 İkinci 6 Aylık Zam Toplamı	(107-100)*6	43
	12 Aylık Toplam Ek Zam	(24+43)	67
	Aylık Ortalama Cari Artış	(67/12)	5,56
	Cari Zam Oranı	(5,56/100)	5,6%
	2017 Reel Zammı	(Önceki Yıl Enflasyon Oranı 2015= 8,53) - (Cari Zam Oranı = 5,56)	-2,97

Yine 2017 yılı için % 5,06 olan oran için % 7 iddiasında bulunabilmişlerdir. Halbuki 2017 yılı için öngörülen zammın 3+4 yerine 4+3 olması bile kamu emekçilerinin daha lehinde olan bir durum olacaktı.  Sonuç olarak enflasyon farkı almak, reel zam almamak demektir. 2014 yılında bu farkı dahi alamayan kamu emekçileri yıllardır iktidar ve yandaş sendikalar eliyle yoksullaştırılmakta

---

[1]  Her memur kendi maaşı üzerinden hesaplayabilir.  Zam oranı değişmez. Anlaşılabilirlik için 2015 ortalama maaşı 100 birim varsayılmıştır. 3.000 TL üzerinden de yapılsa yine zam oranları eksi 0,16 ve  eksi 3,47 çıkacaktır.

[2] Açıklayıcı not: Negatif sayılarda büyük sayı küçüktür. 

AKADEMİ İHRAÇLARI: BEYİN GÖÇÜ HIZLANDIRMA POLİTİKASI!*

Türkiye’de üniversiteler, üniversiteliler, üniversite hocaları… “tarihinin en karanlık döneminden” geçmektedir. OHAL kapsamında “masumiyet karinesi”, “kanunsuz suç ve ceza olmaz”, “idari işlemle suç ve ceza inşa edilemez” “kanunların geriye yürümezliği” gibi temel ilkelerin yanısıra anayasal hükümler olarak “düşünce ve kanaat hürriyeti (m 25)” “düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti (m 26)” sistematik bir şekilde ihlal edilmektedir.  Anayasanın 125. Maddesi gereği “İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır.” ibaresi ihraçlar için ikinci bir KHK’ye kadar askıya alınmıştır[i]. Bir yılı dolmak üzere olan OHAL işlemlerine karşı yargı yolu açık değildir. OHAL KHK’leri yargı denetiminden kaçırılmak amacıyla meclis genel kurulunda oylanarak kanunlaştırılmamaktadır.

Üniversitelerin özerkliği için önceki dönemlerde sık eleştiri alan “YÖK’ün merkeziyetçi” müdahalesi durumuna rahmet okutan “atanmış rektörlerin üniversitelerini” yaşayan bir ülkedeyiz. Kendisi, seçimsiz atamayla gelen rektörler de kendi ölçütleriyle belirledikleri “ekipleriyle” çalışmak istemektedir. Sadece KHK ihraçları kapsamında 185 üniversitenin 117’sinde 5.247 Akademisyen işten atılmıştır.  YÖK istatistik verilerine göre Türkiye’de ilk defa “öğretim elemanı” sayısı azalmıştır. 81 ilde üniversite açmakla iftihar eden siyasal iktidar ortada bir yargı kararı olmadan “iftira, fişleme ve istihbarat” ile aralarında “dünyaca ünlü” akademisyenleri de içeren KHK Fişleri ile 80 ilden (Sadece Ağrı’da akademisyen ihracı olmamıştır.) akademisyenleri işinden atmıştır

İllere Göre İhraç Edilen Akademisyen Sayısı[ii]

İhraç edilen sayı binlerle ifade edildiği için birçok üniversitede bazı anabilim dallarında birçok ders açılamamış, binlerce tez yarım veya danışmansız kalmış, akademik dergilerin danışma kurullarına kadar müdahale edilmiş, akademisyen başına düşen öğrenci sayısı artmıştır. YÖK istatistiklerine göre 2016 yılında önceki yıla göre yapılan tez sayısı 1.173 azalış göstermiştir. 2017 yılında bu eğilimin daha kötüleşerek devam edeceği görülmektedir.

Yıl	Yüksek Lisans Tezi	Doktora Tezi	Toplam
2012	15.393	4.790	20.183
2013	17.068	4.987	22.055
2014	19.482	5.329	24.811
2015	21.059	5.665	26.724
2016	19.901	5.650	25.551
2017	3.087	762	3.849
2015’e göre 2016 azalışı	-1.158	-15	-1.173

 Kaynak YÖK, 12.07.2017

Ancak OHAL’in üniversiteye etkisi sadece akademisyen ihraçları ve bunların sonuçları şeklinde değildir. OHAL döneminde okuldan uzaklaştırılan lisans/master/doktora öğrencisi sayısı tam olarak bilinmese de binlerle ifade edilmektedir. Üniversitesi kapatıldığı için işsiz bırakılan akademisyen sayısı, üniversitesi kapatılmadığı halde sözleşmesi yenilenmeyen akademisyen sayısı yine binlerle ifade edildiği halde tam sayısı bilinmemektedir. OHAL KHK’si ile kadro durumları güvencesiz hale getirilen binlerce ÖYP’li de OHAL’in “nitelikli işsizlerine” dahil olmaya başlamıştır. Keyfi, “olağan hukuka aykırı” idari işlemler, ihraçlar ve mobing ortamı üniversiteleri akademik/bilimsel özerklik alanı olmaktan çıkarmaktadır.

İşsizler içerisinde üniversiteli oranının günden güne artması, mimar, mühendis ve avukat gibi meslekler dahil üniversiteli istihdamda “asgari ücretle çalışmanın yaygınlaşması” nitelikli işgücünü bu ülkeden uzaklaştırmaktadır. OHAL sürecinde kamudan KHK ihraçlarıyla ve özel sektörde kayyum uygulamalarının yaygınlaşmasıyla “nitelikli işgücü” yönünü her zamankinden daha yoğun şekilde ülke dışına yöneltmektedir. Pasaportu kısıtlandığı için yurtdışına çıkamayan akademisyen sayısı yaklaşık olarak bilinmektedir ancak bu kısıtı olmayan kaç “bin” akademisyenin OHAL sürecinde ülkeyi terk ettiği hiçbir zaman bilinemeyecektir.

AKP iktidarının, 10. Beş Yıllık Kalkınma Planı kapsamında uygulamaya konulan “öncelikli dönüşüm programlarından (ÖDÖP)” biri olan “Nitelikli İnsan Gücü İçin Çekim Merkezi Eylem Programı[i]” beyin göçünü tersine çevirme hedefi bulunmaktaydı. Türkiye’den göçmüş nitelikli araştırmacıları geri getirmek ve bununla yetinmeyip Türkiyeli olmayan araştırmacılar için de ülkeyi “çekim merkezi” haline getirmek iddiası birçok diğer iddiası gibi sözde kalmıştır.  2017-18 yılları için yurtdışından gelmesi hedeflenen kişi sayısı kadar (yaklaşık 22 bin) kişinin Türkiye’yi veya akademik/bilimsel üretimi terk ettiği görülmektedir[ii].

Bugün yaşanan süreç cebren bir beyin göçü teşviki şeklindedir.  Üniversiteliler arasında yaygın bir “gelecek kaygısı” “işsiz kalma korkusu” olduğu, birçok veriye yansımaktadır. “Üniversite, açmayı bina açılışı ile özdeşleştiren zevatın” ihraçlar ile ülkede nasıl bir beyin göçü başlattığının farkında olmaması anlaşılır bir durumdur. Ancak üniversitelerde, “üniversiteler içinde kalarak” “akademisyen” sıfatını taşımaya devam eden akademisyenlerin sessizliği bu duruma ilişkin vahametin boyutunu göstermektedir. Dünya üniversiteleri içerisinde “ilk 100 listesinde” Türkiye’den hiçbir üniversitenin adını görememek bu akademik sessizliğin karşılığı olabilir mi?  

Halen görevde olan bir r-ektörün reel-ironik bir analizi, hepimize ders verir niteliktedir. “3000’li yıllarda Yozgat’ta hedeflediğimiz büyük ve muhteşem bir üniversite olacak.” 

*Not: Bu yazı Bianette'te 14 Temmuz 2017 günü sabah yayınlanmıştır. Aynı günün gecesinde 302 akademisyen daha ihraç edilmiştir. 25 Ağustos 2017 Tarihinde 120 Akademisyen daha üniversitelerden ihraç edilmiştir. 

---

[i] http://odop.kalkinma.gov.tr/dokumanlar/20Nitelikli_Insan_Gucu_icin_Cekim_Merkezi_Programi.pdf

[ii] http://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-40567898

---

[i] Tebliğ’e rağmen misyonu halen belirsiz OHAL komisyonu bir yargı yolu değildir.

[ii] Kaynak: https://journo.com.tr/15-temmuz-khk-ihraclari-haritasi