KHK İADESİNİN TOPLUMA MALİYETİ 14 MİLYON TL Mİ?

Elbetteki #Hayır, bu süreçte ruh sağlığı bozulan, intihar eden, sütü kesilen, okulunu, evini, sokağını değiştiren, arkadaşlarını kaybeden insanlara sadece maaşını iade etmek başlı başına bir "üç noktadır"... toplumsal vicdan elbette hesap soracaktır. Referandum hesabıyla iadeler yapılıyormuş gibi gösterme çabasının resmi gazetede yayınlandığı gündür bugün. 

Bu işin çözümü TBMM'nin  Üç maddelik kanunla şunu söylemesidir. 

"MADDE 1: 20 Temmuz 2016 tarihinden sonra yayımlanan tüm OHAL KHK'leriyle işten atmalar KHK yayım tarihlerinden itibaren hükümsüzdür. 

MADDE 2: Darbe girişimi amacıyla  suç işleyenlere ilişkin adli ve idari işlem başlatılanlar birinci madde kapsamında değildir. 

MADDE 3: Darbe girişimi ile ilgili herhangi bir suç işlemediği halde OHAL KHK'leri kapsamında mağdur edilenlerin zararları tazmin edilecektir."

Siyasal iktidar toplumsal mantıkla dalga geçiyor. 110.971 kişiyi KHK'lerle hukuksuz bir şekilde siyasi tasarufla işten attılar. Hesapsız ve hukuksuz bir şekilde. Bugün 416 kişiyi işe döndürdüler, yine aynı yöntemle. İşinin başına dönen arkadaşlara #hayırlı olsun diyoruz elbette. Önceki iadeler de dahil edilince geriye 110.053 kişi kaldı. Binde bir bile hata olmaz diyenler şimdi patır patır iade yapmak zorundalar. Çünkü işten atılanların % 83'ü atıldığını resmi gazeteden öğrenmiş. Öncesinde herhangi bir suçlama, ifadealma  savunma verme vb. durum yaşanmamış. İşten atılanlar içerisinde 2.000'den fazla engelli, hamile, kronik hastalığı olan kişi var. Bugüne kadar 40'tan fazla kişinin intihar ettiği ifade ediliyor. Binlerce kişinin sosyal dışlanmaya maruz kaldığı, iş bulamadığı ve psikolojik sorunlar yaşadığı görülmektedir. Yüzbinlerce kişiye aileler de mecbur dahil olduğundan 750.000-1.500.000 arası nüfusun etkilendiği bir sosyal sorun bizzat iktidarın hukuksuz tasarrufuyla hortlatılmış oluyor. 

Gelelim başlıktaki nazik konuya... Bu haksız hukuksuz uygulama devam ettiği sürece bunun bizzat parasal maliyeti de yükselmektedir. Örneğin sadece 416 kişinin ortalama maliyeti 14 Milyon TL civarında olacaktır. Siyasal iktidarın yaptığı haksızlığın bedelini tüm toplum ödeyecektir. Bu kişiler masum oldukları halde aylardır hak ettikleri kadrolarının karşılığı olarak sadece aylıkları iade edilecek. Bunun maliyeti 14 Milyon. Bu insanlar hizmet sunamadığı için aksayan kamu hizmetlerinin maliyeti de hesaplanamaz tıpkı bu ihraçların yaşadıkları zulmün karşılığının "sadece aylık" iadesi olarak hesaplanmaması gerektiği gibi. Her geçen gün her anlamda maliyeti arttırmaktadır. İktidarın anlamak istemediği husus: sadece maaşını vermediğiniz kişiyi cezalandırmadınız, annesi-babası, eşi-kardeşi-arkadaşı, öğrencisi, engellisi, hastası kim varsa tanıdık onu da cezalandırdınız. Bunun maliyeti veya tazminatı hesaplanabilir mi? Sadece ilk 6 aylık iadeleri için KHK Mağdurlarına 22 Milyon verildi. Ama yaşanan ruhi durumun maliyeti hesaplanabilir mi? Onu vicdanlara ve sandıklara mı bırakacağız.

686 sayılı OHAL KHK'si iade olan ihraçlara tazminat yolunu bugün için kapalı tutmuş. Ancak Anayasa'nın 125. maddesi gereği idarenin tüm eylem ve işlemlerinden dolayı oluşan zararları karşılayacağı olağan günlere gittiğimizde bu zararlar elbette tazmin edilecektir. Ama bu faturanın tüm topluma kesildiği görülmelidir. Ve bu hatadan ne kadar erken dönülürse o kadar toplumsal maliyet az olacaktır. Ortalama brüt aylık 4.000 TL (Minimum ortalamadır) olarak hesaplandığında bile çıkan iade maliyeti tablosu aşağıdadır. Buna faiz ve diğer tazminatlar dahil değildir. 

Toplumda sorulması gereken ilk soru şu olmalıdır "İade edilen 918 kişi madem ki suçsuzdur, masumdur neden bu mağduriyet yaşatıldı."  İkinci soru bu mağduriyetin maliyetini neden biz çekiyoruz. Sorumsuz sorumlular kim ise onların çekmesi gerekmez mi?

Maliyet demişken peki, Mehmet Fatih Tıraş'ın ailesine, arkadaşlarına ve sevildiklerine ne diyecekler ... ve diğer intiharların, psikolojik olarak sorun-sıkıntı yaşayan binlerin ailesine... Bu mudur adalet, #hayır.

Bu tabloyu çizdirenlere armağan ediyorum:( Maliyet hesabını yapamadım.

Henüz intihar etmemiş ama OHAL-KHK mağduru olan önemli sayıda insan intihar eğilimindedir. KESK İhraç Araştırmasına katılanların % 0,5’i bu yönde beyanda bulunmuştur. İhraç edilen sayısına genelleştirildiğinde 450-500 arası kişinin bu eğilimde olduğu, 6000-6500 kişinin ise OHAL-KHK kaynaklı psikolojik sorunları nedeniyle sıkıntı yaşadığı görülmektedir. Süreç uzadıkça artan tek maliyet TL niteliğindeki maliyet değildir. İnsan olan anlar...