"KHK-İşsizlik İntiharları" Değil Cinayetleri! Tam Sayı Bilinmiyor?

Türkiye bu hafta  "politik" intiharlara tanık oldu. İlki ihraç bir polisin intiharı, diğeri yoksul bir işsizin intiharı. İkisi de bu ülkenin ne hale getirildiğinin açık göstergesi. "OHAL KHK’siyle ‘FETÖ’den ihraç edilen polis memuru Durmuş Ali Çetin (33), İstanbul’daki evinde kendisini asarak intihar etti. İstanbul’da görev yaparken yaklaşık 10 ay önce açığa alınıp ardından da meslekten ihraç edilen Çetin, ailesiyle birlikte memleketi Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesinde yaşamaya başladı. Evli ve üç çocuk babası Çetin’in ev almak için çektiği kredinin taksitlerini ödeyemediği belirtildi. Aldığı evi satmak için İstanbul’a giden Çetin’den haber alamayan yakınları polise durumu iletti. Eve giden polisler, Çetin’in cansız bedeniyle karşılaştı. Çetin’in cenazesi Afşin’de toprağa verildi. Durmuş Ali Çetin, 17 Mayıs’ta da Afşin’deki evinden ayrılmış ve beş gün haber alamayan ailesi onu Hatay’da bulmuştu." İkisi de Kayseri'de  gerçekleşen işsiz intiharı girişimin birisinde işsiz erkek (56) kendini astı diğeri kendini yaktı. Biri yaşamının yitirdi diğeri ağır tedavisi devam ediyor.

2011 yılında Tunus'ta Muhammed Buazizi'nin işsizliği nedeniyle bedenini yakarak başlattığı "Arap Baharının ateşi" tüm ortadoğuyu yangın yerine çevirmişti. Bugün gelinen aşamada Türkiye'de de hem ihraçlar hem de uzun süreli işsizlik nedeniyle onlarca intiharın yapıldığı gözlemlenmektedir. Düştüğü yeri yakan bu ateşin "büyük orman yangınlarına" dönüşmesi "Buazizi" örneğindeli gibi potansiyelleri içermekte midir bilinmez ama işsizlik/ihraç süresi uzadıkça bu riskin yükseldiği bilinmelidir. Bu noktada ekonomik geçim sıkıntıları nedeniyle intihar edenlerin sayısı henüz TÜİK tarafından 2017 yılı için yayınlanmamıştır.  Ancak neredeyse artık her hafta işsizlik psikolojisinin bir sonucu olan intiharlara tanık olunmaktadır. Özellikle ihraç polislerin ciddi bir risk grubu oluşturduğu ifade edilebilir. Çünkü ihraç olduğu için intihar eden her iki kişiden birinin polis olduğu gözlemlenmektedir. İntihar eden ihraçların bazı meslekleri aşağıda gösterilmiştir. Çoğunlukla nitelikli, deneyimli ve üniversite eğitmli bu kişiler hukuka aykırı bir şekilde işten atılmış ve yaşamları gasp edilmiştir. 

İntihar Eden İhraçların Ünvanları

Polis Memuru/ Komiser/ Em. Amiri

Öğretmen

İnfaz Koruma Memuru

Mühendis

Yardımcı Doçent

Doktor

Astsubay

İmam

Savcı

Albay

Biyokimya Asistanı, Dr.,

Kaymakam

İntihar Edenleri İntihar Ettikleri Yerler*

Çorum

Mersin

Bursa (Cezaevi)

Hatay

Karabük (Cezaevi)

Manisa

Kayseri

Çukurova Üniversitesi

Trabzon

Eskişehir

Karabük EGM

Bursa EGM

Kırıkkale (Cezaevi)

Muğla

Bayburt

Sakarya

Ordu Üniversitesi

İstanbul EGM

Tokat

İzmir (Kandıra Cezaevi)

Adıyaman

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi

* Sayısal olarak en çok olan yerden en az olan yere doğru sıralanmıştır.

Haksızlığa uğrama ve çaresizlik düşüncesi işsizlik olgusu ile birleşince bireyler üzerinde olumsuz birçok soruna neden olmaktadır. Bireyin intihar eğiliminin artması da bu olumsuzluklardan biridir. Türkiye’de 20 Temmuz 2016 tarihinden sonra ilan edilen OHAL kapsamında bir milyonu aşan sayıda insan mağdur olmuştur. Bu kapsamda sadece işten atılan  kamu emekçisi sayısı açığa alınanlar hariç tutulduğunda 120 bine yakın kişi olarak açıklanmıştır. Son dönemlerde açığa alma ve işten atma işlemine maruz kalan kişilerde ve uzun süreli işsiz kalan kişilerde intihar vakaları ve intihar eğilimi yaygınlaşmıştır. OHAL Döneminde OHAL nedeniyle intihar edenlere ve OHAL KHK işsizliği nedeniyle intihar eğiliminde olanlara dair verilere ulaşmak neredeyse  imkansızdır. Medyaya yansıyabilen intiharlar haberleştirilip sayılara dahil edilirken birçok intihar ise tamamen unutulup gitmektedir.

Sonuç olarak ifade edilebilir ki OHAL-KHK ihraç uygulamaları bir intihar nedeni olarak gözlemlenmektedir. İntihar vakaları ihraç ve açığa alma dönemlerine yakın dönemlerde yaşanmıştır. Ancak süreç uzadıkça bu riskin derinleştiği de görülmektedir.  İntihar vakalarında “Emniyet çalışanlarının” belirgin ağırlığı bulunmaktadır. Ayrıca intihar vakalarının yaklaşık % 20’si cezaevlerinde gerçekleştirilmiştir. Yine 40 yaş ve üzeri olanların intihar edenler içerisinde önemli bir ağırlığı bulunmaktadır.

Henüz intihar etmemiş ama OHAL-KHK mağduru olan önemli sayıda insan intihar eğilimindedir. KESK'in yaptırdığı bir araştırmaya göre araştırmaya katılan ihraçların % 0,5’i intihar eğilimi yönünde beyanlarda bulunmuştur. İhraç edilen toplam sayısına genelleştirildiğinde 450-500 arası kişinin bu eğilimde olduğu, 6000-6500 kişinin ise OHAL-KHK kaynaklı psikolojik sorunları nedeniyle sıkıntı yaşadığı görülmektedir. İşsizlik sürecinin uzaması ve üzerine ekonomik sıkıntıların gelmesi bu eğilimi artırrmaktadır. 

OHAL Komisyonu çalışmalarının hızlandırılması ve dönem dönem işine geri döndürülen ihraçların açıklanması bu yöndeki ümitsizlik ve kırılganlığı azaltacaktır. Bu açıdan 40 gündür başvuru almaya başlamış olan komisyonun kaç başvuru aldığı ve kaçını incelediği, kaç işe başlama kararı aldığı kamuoyuna deklere edilmeli ve bu haksız hukuksuz ihraçlar daha fazla mağduriyete neden olmadan sonlandırılmalıdır.