İŞKUR GENEL MÜDÜRÜ “İŞGÜCÜNE KATILMA ORANI’NI” BİLMİYOR MU?

Birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de en önemli sosyal sorunların başında “işsizlik başlığı” gelmektedir. Bu nedenle güncel tartışmaların başında istihdam ve işsizlik konularının olduğu bilinmektedir. Türkiye’de de bu sorunla ve sorunun çözümüyle ilgili kurumların başında İŞKUR gelmektedir. Ancak İŞKUR’un personeline ilişkin başta nicel eksiklikler olmak üzere yıllanmış sorunların varlığı “iş/istihdam” tartışmalarının yeterli derinlikte yapılmasını engellemektedir. Birçok başlıkta veri eksikliği de bu tartışmayı kısıtlayan bir boyuttur. Ancak başka bir sorun da verilerin yanlı-ş yorumlanmasıdır. Malesef "etkili koltukları" fiziksel olarak "dolduranların" bu konuda gereken özeni göstermediğine dönem dönem rastlanmaktadır. 

İŞKUR 9. Genel Kurulunu bu ay içerisinde gerçekleştirdi. Önemli denilebilecek tartışmalar daha çok işsizlik sigortası fonunun amaç dışı kullanımı üzerinden yapıldı. Aslında önceki Genel Kurullardan alınan kararların ne kadar ve nasıl uygulandığı da yeterince tartışılmadı.  Çalışma Bakanının “kanunda sayılan amaçlar” yerine getiriliyor “amaç dışı kullanım yok” değerlendirmesi “kanunun torbalaşması” nedeniyle ve gittikçe genişlemesi nedeniyle yeterli bir değerlendirme olmamıştır. An itibariyle “işsizlik ödeneğinin toplam fon harcamaları içerisinde % 30’larda olduğu gerçeği”, fonun daha çok “TYP” gibi ne mesleki eğitim-ne istihdam-ne de sosyal yardım denilebilecek uygulamalara gitmesi bu tartışmadaki önemli boyutu oluşturmaktadır. Sayın Bakanın TYP harcamalarının seçim dönemlerinde astronomik artışına dair bir açıklama yapmasını kamuoyu beklemektedir. Bu açıkça “amaç dışı kullanımdır”

İŞKUR 9. Genel Kurulunda ilginç bir tespitte kurum Genel Müdürü tarafından yapılmış[1]. “Türkiye’de işgücüne katılım oranının tüm Avrupa ülkelerinin katılım oranından daha yüksek olduğunu” ifade eden Genel Müdür’ün bu açıklaması izaha muhtaçtır. 

İşgücüne Katılma Oranı; “İşgücünün kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus içindeki oranıdır.” Yani İstihdamdakilere İşsizlerin de dahil edildiği taktirde elde edilen sayının, 15 + Nüfusa oranıdır. Türkiye’de bu oranın genel olarak çok düşük olduğu bilinmektedir. Hatta işgücüne katılma oranının arttırılması amacıyla birçok proje uygulanmaya konulmuş ama kadın emeği katılımının önündeki geleneksel bariyerler nedeniyle bu konuda arzulanan düzeye ulaşılamamıştır.

Kaynak: Eurostat, TÜİK

Genel Müdürün Avrupa ile kıyasında ise tam tersi bir durum söz konusudur. Türkiye Avrupa ülkeleri içerisinde işgücüne katılım oranı en düşük ülkelerden biridir. Genel Müdürün yanıldığı başka bir husus da “Nüfus artışının otomatikman işgücüne katılım oranında artış şeklinde” olmayacağının bilinmemesidir. Dönem dönem gözlendiği üzere şayet "ümidi kırılanların artışı" durdurulamazsa nüfus artışına rağmen işgücü ve işgücüne katılım oranı artmaz. 

Özetle son yıllarda İşgücüne artış oranında bir artış söz konusudur ancak Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında bu artış çok düşüktür. Nihai olarak AB ortalaması % 70’lerin üzerinde iken Türkiye’de bu oran henüz % 55 bandına henüz erişmemiştir. Kadınların işgücüne dahil olması engellendikçe bu oranın yükselmeyeceğinin bilinmesi gerekmektedir.

---

[1] http://tisk.org.tr/38129-2/

İŞKUR SAYIŞTAY RAPORUNUN İŞSİZLİK FONU TESPİTİ: 553 MİLYON NEREDE

Sayıştay’ın İŞKUR ve İşsizlik Sigortası fonu 2016 Raporu fona dair yıllardır açıklanmayan açıkları bir kere daha ortaya koymuştur. Ancak Sayıştay Raporunda da önemli bir eksiklik vardır. O da kısaltmalar içerisinde verilen TYP ibaresine dair raporda herhangi bir değerlendirme olmamasıdır. Halbuki İŞKUR bünyesinde harcanan bütçenin % 50’den fazlası bu başlığa gitmektedir. Ne genel değerlendirmede ne de fon ve “performans” değerlendirmesinde TYP harcamalarına dair bir denetim yapılmaması “fonun kara deliği” hakkında susmak anlamına gelmektedir.  

Bu büyük eksikliğe rağmen Sayıştay raporunun ortaya koyduğu bir gerçek vardır. Fonu toplayan ve harcayan kurum arasında bir yetki çatışması vardır. Bu çatışmanın sonucunda açıklanamayan 553 milyonluk bir fark bulunmaktadır. Rapora göre;

Fon “alacak” hesaplarında kayıtlı tutarlar gerçeği yansıtmamaktadır; SGK tarafından, en son 2007 yılında İşsizlik Sigortası Prim Alacakları tutarının 31.12.2006 tarihi itibari ile 553.016.721,18- TL olduğu bildirilmiş; ancak bu tarihten sonra bilgi akışı kesilmiştir. İŞKUR’un yaklaşık 10 yıldır bütün taleplerine karşın SGK’dan bilgi alamadığı görülmüştür. SGK tarafından işsizlik sigortası prim aslı ve gecikme zammı tahsilatları her ay İŞKUR'a aktarılmakta; ancak aktarılan tutarların ayrıntısına ilişkin bilgi verilmediğinden, Fona aktarılan tutarların ne kadarının tahakkukunun yapılıp tahsilatı yapılmayan 553.016.721,18 TL'den düşülmesi gerektiği belirlenememiştir.

553 milyonluk açıklanamayan tutarın ne kadarının halen fona aktarılmadığı geçen sürede açıklanmamıştır. SGK bu konuda bir açıklama yapmayacağını İŞKUR’a bildirmiştir.

Sonuç olarak işçilerden kesilmiş ama işsizlere gitmeyen ve heryıl "amaç dışı" kullanım alanı genişleyen fonda bir de kayıp milyonlar bulunmakta ve bu konuda kamuoyuna gerekli açıklamalar yapılmamaktadır.

Bir Başvuru TIKAMA Yolu olarak: OHAL İnceleme Komisyonu

Türkiye’de 20 Temmuz 2016 tarihinden bu yana yani yaklaşık 500 gündür Olağanüstü Hukuk(suzluk) ile yönetiliyor. OHAL kapsamında başta ihraçlar olmak üzere yüzlerce idari işlem, ulusal ve uluslararası hukuka tamamen aykırı bir şekilde uygulandı ve halen hukukilik denetiminden geçirilmiş değiller.

23 Ocak 2017’de yayınlanan KHK ile ihraç edilenler, kapatılan dernekler, sendikaların ve diğer kuruluşların itirazlarını değerlendirmek için bir komisyon kurulmasına karar verildi. Aradan aylar geçtikten sonra komisyon 14 Ağustos 2017 tarihi itibariyle başvuru aldı, 50 bin kişinin ihraç edildiği 1 Eylül 2016 KHK’sinden neredeyse 1 yıl sonra.

Kendisi de bir KHK ile kurulan komisyon 7 kişiden oluşacak, üyelerden üçünü başbakan, 1’ini adalet bakanı 1’ini içişleri bakanı 2’sini ise Hakimler ve Savcılar Kurulu atayacak denildi. Ancak Komisyon için atanan başkan daha sonra başka bir göreve atandığı için an itibariyle neye göre işlediği belirli olmayan bir komisyonumtrak yapı bulunmaktadır. Komisyonun kamuoyunu bilgilendirme görevi basın fısıltıları üzerinden halledilmektedir. Yüzbinden fazla başvuru için neye göre hangi yolun takip edileceği belirsizdir. Komisyonun inceleme süresi için bir sınır getirilmemiştir. Yüzbinlerce yurttaşın yaşamı keyfi bir şekilde nasıl işlediği belirsiz, kimin sorumlu olduğu belirsiz bir komisyona terkedilmiştir.

Komisyonun bir adil başvuru yolu olmadığı, hatta hak aram yolu olarak başvuru tıkama yolu olduğu aşağıdaki soruların cevaplarında görülecektir.

1-   Komisyon neden geç kurulmuştur?

2-  Kurulduktan sonra görevli heyetin ataması neden geciktirilmiş ve halen neden başsızdır?

3- Komisyonun işleyiş ilkelerinin neler olduğu neden kamuoyuna “bir düzenleme” ile açıklanmamaktadır. Örneğin komisyon “kanunsuz suç ve ceza olmaz” kanununu tanımakta mıdır?

4-   Komisyonun etkili işleyebilmesi için bir zaman planlaması yapılmış mıdır? Yüz bin dosyanın nasıl tüketileceğine dair ilgili kamuoyunun bilgi edinme hakkı yok mudur?

5-   Komisyonun vereceği kararlar hakkında Ankara İdari Mahkemelerine ve Danıştay’a itiraz edilebileceği düzenlenmiş. Zaten buralara yapılan başvurular neden durduruldu?

6-   Komisyon üyelerinin seçimi komisyonun işlerliğini zaten tartışmalı hale getirmemiş midir? Hangi üyesinin, tarafsızlık ve etkin çalışabilme şansı bulunmaktadır.

7-   Suç isnadında bulunanların vereceği belgeleri ve istihbari raporları dikkate alan komisyon suçlanan kişinin vereceği belgeleri neden kısıtlamıştır? Ne ile isnat edildiği belirsiz bir suçlamanın savunması nasıl olacaktır?

8-   14 Eylül 2017 tarihi itibariyle aylar geçmesine rağmen bir kişinin dahi dosyasının karara bağlanamaması nasıl açıklanabilir?

Bu durumda komisyondan adalet ummanın imkansız olduğunun bilinmesi gerekir. Tamamen ikili ilişkiler, referanslar ve şeffaf olmayan hukuk dışı yollara tevessülü işaret eden gidişattan bir adalet beklemek absürt olacaktır. Ve belli ki komisyonun kurulma nedeni adaletin sağlanması değil, davaların AİHM önüne gitmesini engellemek ya da geciktirmektir. Çünkü AİHM iç hukuk yolları tükendikten sonra başvuruları kabul edeceğini haksız bir şekilde deklere etmiştir. AİHM’in görmek istemediği gerçek; “komisyon bir başvuru yolu değil başvuru tıkama yoludur!

Bu adaletsizlik, TBMM’nin zaten hukuka aykırı olan bu KHK’leri sonuçlarıyla birlikte tamamen iptal etmesiyle mümkündür ancak. Bunun için önce TBMM’nin görev alanına hakim olması gerekmektedir. Bunun yolu da seçimdir. Meclis içtüzüğü gereği ya bu hukuksuz KHK'leri ret eder ya da AYM denetimine açar. 

Her İHRAÇ edilen kişi, AKP’nin bu adaletsizliği tüm seçmenlere duyurmalıdır. Benim ailem, akrabam, arkadaşım olduğunu söyleyen herkese çağrımdır. AKP’nin bu zulmüne son vermek için ilk seçimde AKP’ye oy Vermemeye çağırıyorum. Bugüne kadar değişik saiklerle oy verenleredir bu çağrım. Oy vermeniz bizlere yapılan zulmü onaylamanız anlamına gelmektedir[1]. Bizi adaletsiz ve hukuksuz bir şekilde ihraç edenleri meclisten adil bir seçimle ihraç ettiğimizde OHAL komisyonu gereksizleşecek…

---

[1] https://xebatistihdam.blogspot.com.tr/2017/10/ihraclar-ve-milyonlara-varan-secmenleri.html

TÜRKİYE EMEK RAPORU (TER)

Saygıdeğer xebat_istihdam okurları için oluşturulan "Ayın 15'i: TER Kasım Bülteni" linktedir.

Veriler Ağustos TÜİK Hanehalkı İstatistik Bülteni Kullanılarak oluşturulmuştur.

Metinde Dönem Belirtilmemişse Ağustos 2017'dir.

TL Değer Kaybederken Siz DE Yoksullaşıyorsunuz. Dolar N'oldu?

2005 yılı başında 1,33 olan döviz kuru ilk defa 28 Ağustos 2013 tarihinde  2 TL  bandının, 8 Eylül 2015 Tarihinde 3 TL Bandının üzerine çıkmıştır. Son 10 yılda % 245 kat artan doların, 5. OHAL Döneminden sonra ne kadar arttığı açıktır. 26 Ekim tarihi itibariyle Dolar serbest piyasada 3,83 bandını yeniden aşmış, an itibariyle 3,82 seviyelerine gerilemiştir. Doların yükselmesinin doğrudan bazı etkileri aşağıdaki gibi belirtilebilir.

• Kısa vadede üretimi ithalata bağlı tüm ürünlerde hızlı genel fiyat artışı, yani enflasyon oranının yükselmesi. Yüksek enflasyonun en temel sonuçlarından biri gelir dağılımında adaletsizliği derinleştirir. Bunun da başka olumsuz sosyolojik sonuçları olur. Reel zam alamayan başta asgari ücretliler ve kamu emekçileri yükselen enflasyon karşısında yoksullaşmaya devam edecekler.

• Kişi başına düşen gelirin azalışı ve reel satın alma gücünün düşüşü dolar bazlı yükselişin bir başka sonucudur. Bu durum zaten daha da kötüleşme eğilimde olan gelir dağılımındaki adaletsizliği derinleştirecektir. 

• Kurun yükselişi TL’nin değersizleşmesi anlamına gelmekte olup bu durum ticaret dengelerini olumsuz etkileyecektir. Oluşan açık tüm yurttaşlara vergi ve vergi benzeri kesintiler şeklinde dönmeye başlamıştır. Borç bulamayan siyasal iktidar aldığı borçları borçla kapatamaz durumdadır. Borçları çevirebilmek için daha yüksek faizle borçlanması da yine uzun vadede vatandaşın ödeyeceği faturayı kabartmaktadır.

• Döviz kuru ile borçlanmış işletmelerin iflası orta ve uzun vadede döviz kurunun hızlı yükselişinin olumsuz sonuçlarındandır.  Üretimi döviz kuruna endeksli işletmelerin maliyetlerinde artış yaşanacaktır. 

• Döviz kuru artışı "Net Dış Borç stokunun ve bunun GSYİH’e oranının artması" anlamına gelmekte olup dolar yükseldikçe borcun artması demektir. Yani yeni borç alınamazsa dahi borç artışı devam edecektir. 

Sonuç olarak AKP irrasyonal siyasetinin içte ve dışta ülkeyi çıkmazlara soktuğu ve ekonomik açıdan sürdürülemez bir eşiğe varıldığı görülmelidir. Bu fatura "kemer sıkma" adı altında uygulanmaya çalışılacaktır. MTV, ÖTV, Zorunlu BES, Varlık Fonu adı altında kamusal birikimlerin pazarlanmaya çalışılması vb. birçok uygulama bu çıkmazı gizleme çabasıdır. OHAL ekonomiyi batırmıştır. Faturasını siyasi sorumluları ödemelidir halk değil. 

    *Kaynak:TCMB,2017 yılı 26 Ekim'e kadardır. 

Yukarıdaki grafik AKP Döneminde Doların artışını göstermektedir. 2002-2012 yılları arası 1,5-2,0 TL bandında duran dolar 2015 yılına kadar 2,5 Bandının altında seyretmiştir. 2016 Temmuzunda 3' TL bandının altında olan dolar bu süreçte 4,00 bandını aştıktan sonra azalışa geçmiş ve 3,40 bandına gerilemişti. 

12 Eylül 2017 tarihinde 3,40 olan kur 26 Ekim tarihi itibariyle serbest piyasada 3,83 bandını zorlamaktadır. Bu tarihten itibaren dolar kurununun grafiği aşağıda gösterilmiştir. 

   Kaynak:TCMB

SİGORTASIZ ÇALIŞAN SAYISI 10 MİLYONU AŞTI*

 TÜİK her ay açıkladığı gibi dün resmi işsiz verilerini açıkladı. Emek açısından çok da olumlu bir gelişme yok gibi. İşsizlik oranları ve sayıları önceki dönemlere ve aylara göre artış gösterdi. Özellikle genç ve kadınlarda işsizlik oranlarında tarihi artışlar açıklandı. İş aramaktan bıkanların dahil edildiği geniş tanımlı işsizlik oranları % 20 bandına yakın kalmaya devam ediyor. Yani 15 yaş üzerinde iş yapmaya hazır olup da işi olmayanların oranı budur.  İstihdam artışı, işgücü artışını mass edecek kadar yeterli değil. Bu eğilimin devam etmesi durumunda yılsonu işsizlik sayıları geçen yıl yaşanan “Cumhuriyet tarihinin en yüksek değerlerini de” yani 4 milyonu aşacak gibi görünmektedir.

Üç hafta önce açıklanan üç yıllık Orta  Vadeli Programda “programlananın” aksine hem işsizlik hem de enflasyon oranlarının halen yükselmekte olduğu görülmektedir. OHAL uygulamasının başlatıldığı Temmuz 2016 döneminden bu yana istihdam artışı içerisindeki kayıtdışı istihdam oranının artma eğilimi devam etmektedir. 2017 yılından önce erkek istihdamında bazı dönemlerde istihdam artışının içerisinde kayıtdışı oranı % 100’ün üzerinde iken bu eğilim 2017 yılı içerisinde kadın istihdamında daha çok görülmeye başlandı.

Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere en son açıklanan Temmuz 2017 verilerine göre işe yerleşen her yüz kadının 74’ü kayıtdışında işe yerleşmiştir. Bu oran genel ortalamada % 58’dir. Son 12 aydır işe yerleşenlerin % 55’i kayıtdışı işlerde işe yerleşmiştir. Yakın dönem bu yüksek kayıtdışılık geçen yıl aynı dönemde 34,3 olan genel kayıtdışılık oranını, yaklaşık bir puan arttırmış ve 35,2 bandına yükseltmiştir. Bu oran erkeklerde 0,6 puan artarak % 30, kadınlarda ise 1,4 puan artarak % 47 olmuştur. Yani kadınlarda genel olarak zaten yüksek bir kayıt dışılık istihdamı mevcuttur. 2015 yılında düşme eğiliminde olan kayıt dışılık 10 dönemdir artış eğilimini kesintisiz sürdürmektedir.

Sigortasız çalışan 10 Milyon 131 bin kişin % 41’i tarım dışı sektörlerde çalışmaktadır. Toplam istihdamın 30,8’ini oluşturan kadınlar, kayıtdışı istihdamın  % 41,1’ini oluşturmaktadır. Kayıtdışı istihdamın kadınlarda yüksek olma nedenlerinden biri, kadın istihdamının tarım yoğunluklu olması ve bu sektörde kadın kayıtdışılık oranının % 94,7 oranı gibi çok yüksek bir oranda olmasıdır. Ancak tarımdışı alanlarda da kadın kayıtdışılık oranının daha yüksek olduğu görülmelidir. Özellikle ekonomik kriz dönemlerinde işgücü piyasasına daha çok dahil olmak zorunda kalan kadın emeğinin en kötü çalışma koşullarına ve en düşük ücretlere tabi kılındığı bilinmektedir.

	Toplam İstihdam	Kayıtdışı İstihdam	Toplam Kayıt Dışı Oranı	Tarımda Kayıtdışı Oranı	Tarım Dışı Kayıtdışı Oranı
Toplam	28.758.000	10.131.000	35,2	84,5	22,2
Erkek	19.898.000	5.966.000	30,0	75,6	21,2
Kadın	8.860.000	4.165.000	47,0	94,7	25,0

   Kaynak: TÜİK Temmuz Dönemi Hanehalkı İşgücü İstatistikleri

Kayıtdışı istihdamın neden arttığı ayrıntılı bir araştırmayı gerektirmektedir. Ancak son bir yıl içerisinde emeği koruyan birçok uygulama OHAL KHK rejimi eliyle ortadan kaldırıldı. Gerek kamu emekçilerinin iş güvencesinin KHK’lerle aşındırılması, gerekse taşeron uygulamasının kamuda ve özel sektörde “temel istihdam biçimi halini alması”, sendikalılık oranlarının düşmesi ve örgütlü emeğin kısıtlanması, grevlerin engellenmesi, mesai ve izin düzenlemelerinin emek aleyhine yasalara tabi kılınması, bizzat işsizliğin artması gibi faktörler kayıtdışılığın artış nedenleridir. Bunlara ek olarak milli istihdam seferberliği adı altında işverenlere teşvik verilmesi ve kursiyer/stajyer “eğreti” istihdamının kendisi bizzat kayıtdışılığın özendirilmesi şeklinde ortaya çıkmıştır.

10 milyon 131 bin kişinin % 35’i ücretli veya yevmiyeli işlerde kayıtdışı çalışırken, % 32’si ücretsiz aile işçisi ve % 30’u da kendi hesabına çalışandır. İşveren olanların sadece % 2’si kayıtdışındadır. Tarım dışı sektörlerde kayıtdışı çalışanlar içerisinde ücretlilerin oranı % 60 iken kendi hesabına çalışanlar % 27, ücretsiz aile işçileri % 9 ve işverenler % 4'ü oluşturmaktadır.

Kayıtdışı çalışan sayısının 10 milyonu “yeniden” aşma nedenlerinden birisi olarak ifade edilen ve bir yılını dolduran “kiralık işçilik uygulamasının” legal hale getirilmiş olması, işletmelere “geçici iş ilişkisi adı altında” bir çok sürekli işi kayıtdışı yaptırma imkanı sunmuştur. İstihdam “geçici” olursa işsizlik “riski” daimi olur. Son bir yıl içerisindeki işsizlik artışlarında bu faktör göz önünde bulundurulmalıdır. 

İşletmeler herhangi bir şekilde istihdamın sosyal boyutunu öngörmeden kar amacı dışında bir saikle hareket etmez hale getirilmektedir. Özel istihdam büroları eliyle güvenceli, daimi ve aynı işyerinde istihdamın azaltıldığı bu süreçte emeğin reel kaybı sadece satın alma gücünün azalması değil aynı zamanda kayıtdışılığa itilme şeklide de gerçekleşmektedir.

Kayıtdışılığın artış nedenlerinden biri de turizm ve tarım sektöründe yaşanan krizlerin etkisi olarak ifade edilebilir. Her iki sektörde de kayıtdışı ve mevsimselliğin çok olması işsizliğin görece az artmasını açıklarken, yaşanan kayıtdışılığa dair de fikir vermektedir. Ayrıca “sezon sonuna doğru” bu yüzbinlerin de işsiz sayısına dahi olacağı öngörülmelidir.

Sonuç olarak artan kayıtdışılık tesadüfen değil uygulanan politikaların bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Kendisi başka bir yazının konusu olan “kamuda toplum yararına programlar (TYP)” kapsamında asgari ücretli olan işler için bile bir kadroya 20’den fazla kişinin başvurduğu bir yerde, avukatların ve hatta mühendislerin asgari ücretli çalıştırıldığı bir yerde, mülteci emeğinin bu kadar korumasız kaldığı bir yerde, kadın emeğinin görünmez ve değersiz kılındığı bu yerde  kayıtdışılığın bu kadar yayılması olağandır.

OHAL’in 5. uzatmasının ilan edildiği bu ülkede kayıt içinde kalmak, yani sigortalı çalışmanın yüklerini taşımak emekçilerin de tercih etmediği bir duruma dönüşmektedir. Artık, kayıtiçi çalışmak emekli olunabileceği anlamına gelmemektedir. İhraç edilenler de dahil emekliliği geldiği halde emekli yapılmayanlar veya emeklilik işlemleri geciktirilenleri görenler kayıt içinden kaçmaktadır. “Prim yatırsak da emeklilik hayal,” “- patron, benim primimi yatırma, bir miktarını ücret olarak öde”, “kayıtlı çalışırsam sadece sigorta primi değil Zorunlu Bireysel Emeklilik (ZBU) uygulaması kapsamında da ödeme yapacam” diyenler kayıtdışı çalışmaktadır.

Ancak bu maddelerin hiçbiri işçilerin kayıtsız, güvencesi, sendikasız, örgütsüz olmasından daha etkili nedenler değildir. Sendikalı işçilerin işten çıkarıldığı, hukuken korunmadığı bir yerde bu tarz gelişmelerin yaşanması olağandır. Türkiye’de uzunca bir dönemdir ekonomik büyümeye rağmen refahı artmayan büyük bir emek kesimi bulunmaktadır. “Yoksullaştıran büyüme”, “çalışan yoksullar” bu kayıtdışı çalışmanın sonuçlarıdır. Özellikle metropollerde uzun çalışma saatleriyle yıllarca çalıştırılıp yoksullukla cebelleşen milyonların olduğu bir ülkede yaşamaya devam ediyoruz. Bu Yaşamaksa!

*Not: Bu yazı 17.10.2017 tarihinde BİANETTE Yayınlanmıştır. Tüm Bianet Yazıları için Lütfen Tıklayınız.

İHRAÇLAR ve MİLYONLARA VARAN “SEÇMENLERİ” KİME OY VERECEK?

Kime oy verecekleri elbette bilinmeyebilir ama kime oy  vermeyecekleri günden güne netleşen bir durum. 150.000 kamu çalışanı nedeni açıklanmadan bir KHK’yle bir gecede işten atılalı “yıllar” oldu. Bu yazı aslında erken yazılmış geç bir yazıdır. 2017 referandumundan görmesi gereken uyarıyı göremeyen siyasal iktidar, hukuksuz ihraçlarını sürdürdü.

İhraç edilenlerin % 90’dan fazlası[1] , bu ülkenin üniversitelerinde okumuş, yıllarca kamu hizmeti vermiş ve kamu hizmeti verirken herhangi bir sorgu sual soruşturma görmemiş, olağan hukuk uygulansa masum insanlar. İhraç edilenlerin uğradığı haksızlığın ve mağduriyetin dünya tarihinde bir örneği daha yoktur. Hem nitelikli hem de deneyimli olan onbinlerce yurttaş hiçbir darbe döneminde dahi yaşanmayan bir zulme maruz kalmaktadır.

İhraç edilenler uğradıkları bu büyük zulme karşı önce idare mahkemesi yollarını denedi ama AKP iktidarı onların suçsuz olduğunu bildiği için mahkemelerde karşılarına çıkmadı. Zaman kazanmak için mahkeme yollarını kapattı. Aynı zamanda meclis gündemine gelmesi gereken KHK’leri gündeme almayarak Anayasa Mahkemesini de işlevsiz bıraktı.

İlk KHK’den tam bir yıldan fazla süre sonra 14 Eylül 2017’de başvuru almayı sonlandıran OHAL komisyonu  200 günden fazladır inceleme yapmakta ancak daha sadece 310 kisinin dönüşü için karar almıştir. Komisyon karar vermek için neyi bekliyor ki... onbinlerce kişi yıllarca komisyonu ve sonrasında idare mahkemesi sürecini bekleyecek. Akp adaleti bu!

Yüzbinlerce ihraç, eşleri, çocukları, anne-babaları daha geniş çevrede arkadaşları, tanıdıkları esnaf, kiracısı oldukları ev sahibi, vs. etraflarında söz kurdukları onları tanıyan herkes bu “işten atma işleminin haksız olduğunu” biliyor. 28 Şubat sürecinde üniversiteye alınmayan baş örtülülere gösterilen duyarlılığın daha yoğun be katmerli şekilde “üniversite bitirmiş, işe girmiş ama şimdi kamuya giremeyen yüzbinlere gösterileceği” gün gibi aşikardır. OHAL baskısı, medyasızlık ve genel korku iklimi yapılan bu zulme karşı çıkan seslerin tam ve etkili duyulmasını önlese de referandum gösterdi ki İstanbul, Ankara gibi ihraçların en yoğun olduğu yerlerde siyasal iktidar zemin kaybetmiştir. Bu zemin kaybı ülkenin en büyük metropolü olan İstanbul büyükşehir belediyesinin başkanının sessiz sedasız istifası ile sonuçlanmıştır. Benzer bir durum Başkent B.Ş. Belediye Başkanı için mukadder görünmektedir. Bu meNtal yorgunluğun bir nedeni son oylama da alınan yenilgidir.

Gelelim başlığa; İHRAÇLAR ve MİLYONLARA VARAN “SEÇMENLERİ” KİME OY VERECEK?

Uğradığımız haksızlığın komisyon, mahkeme vb. bir yerde telafisi mümkün değildir. Meclis bugün KHK’leri ret etse bir yıldan fazladır yaşadığımız zulüm sona ermiş olacak ama yaşadığımız haksızlık unutulacak türden değildir. Bu nedenle AKP’ye sadece mahkemelerde değil sandıkta da hesap sorulmalıdır. Bu hukuksuzluğun en hızlı ve adil çözümü KHK’lerin mecliste derhal tüm sonuçları ile iptal edilmesidir. Bunu yapmayan bir AKP 2019’da sandığa öyle gömülmelidir ki insanlık için ders verici bir dem olsun. Bunu yapabilmek için her ihraç kendi öyküsünü bu amaçla etrafındaki tüm insanlara ulaştırsın yeterlidir. Bir milyonu aşan seçmen bugünden başlayarak 2019 yerel ve genel seçimleri için çalışmalı ve AKP’den hesap sormalıdır. Hukuktan kaçan, Mahkemeden, OHAL komisyonuna sığınan ve bu komisyonu işlettirmeyen AKP iktidarıdır. Hesabını sandıkta vermelidir. Haydi ihraçlar hesap sormak için seçim çalışmasına. Sizi kamudan ihraç edenleri meclisten ihraç etmek elinizde... 

---

[1] http://xebatistihdam.blogspot.com.tr/2017/07/ohalde-khklerle-kimler-ihrac-edildi.html